Sớm có giải pháp thích ứng với già hóa dân số
Tại hội nghị triển khai công tác năm 2024, BCĐ quốc gia dân số (DS) và phát triển đánh giá, ngoài những thành quả đạt được công tác DS đang đối mặt với những thách thức, nhất là tình trạng già hóa DS đang diễn ra nhanh ở nước ta.
Theo Bộ Y tế, quy mô DS năm 2023 của Việt Nam khoảng 100,3 triệu dân, tốc độ tăng DS 0,84%. Số lượng và tỷ trọng DS đang trong độ tuổi lao động chiếm gần 70% DS, trong giai đoạn cơ cấu DS vàng. Chất lượng DS được cải thiện nhiều mặt về thể chất, tuổi thọ, trình độ văn hóa, sức khỏe sinh sản; giảm tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống...
Tuy nhiên, ngoài những thành quả đạt được công tác DS vẫn còn đối mặt với những thách thức. Cụ thể, quy mô DS lớn cũng gây áp lực đối với hạ tầng kinh tế, kỹ thuật, xã hội, môi trường đô thị, nông thôn. Đáng chú ý, mô hình DS Việt Nam đang có nghịch lý mức sinh thay thế ở miền núi cao hơn đồng bằng, nông thôn cao hơn thành thị, nhóm đối tượng nghèo nhất thường sinh nhiều con hơn so với các nhóm còn lại. Tỷ số giới tính khi sinh vẫn cao so với mức cân bằng tự nhiên (104-106 bé trai trên 100 bé gái).
Ngoài ra, Việt Nam là nước có tốc độ già hóa DS nhanh (dự kiến bước vào thời kỳ già hóa DS vào năm 2038) sẽ tác động sâu sắc tới nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, như hệ thống chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội, việc làm.
Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác DS trong tình hình mới đã chuyển trọng tâm chính sách DS từ kế hoạch hóa gia đình sang DS và phát triển. Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, điều quan trọng hiện nay là các bộ, ngành, địa phương cần nghiên cứu đề xuất những giải pháp, nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý và cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động khi nội hàm chính sách DS đã chuyển từ kế hoạch hóa gia đình sang DS và phát triển.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, công tác DS và phát triển rất quan trọng khi tài nguyên con người sẽ thay thế tài nguyên thiên nhiên, và nhân tài, nguồn nhân lực chất lượng cao là động lực phát triển đất nước bền vững. Thành công của chính sách DS kế hoạch hóa gia đình trước đây cho thấy phải triển khai đồng bộ, quyết liệt, toàn diện, thống nhất. Những thách thức lớn đối với công tác DS và phát triển hiện nay cho thấy sự suy giảm về nhận thức, hiểu biết một cách sâu sắc về tầm quan trọng của công tác DS và phát triển.
Theo Phó Thủ tướng, giải quyết các thách thức của công tác DS và phát triển cần có cách tiếp cận bao trùm chính sách về kinh tế, chính trị, an sinh xã hội, giáo dục… hướng đến sự hài hòa, hợp lý của quy mô, cơ cấu, chất lượng DS giữa các vùng, miền.
Phó Thủ tướng giao Bộ Y tế, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu tiếp thu, bổ sung vào nội dung sơ kết Nghị quyết số 21-NQ/TW, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, quán triệt nhận thức chính xác, đúng đắn, đầy đủ nội hàm, tầm quan trọng của chính sách DS và phát triển. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tính cấp bách của công tác DS đối với sự phát triển bền vững của đất nước; chuẩn bị những giải pháp thích ứng với thời kỳ DS già hóa...
AN NHIÊN