Mùi của sông...
Anh bạn mê đời sông nước nói ở miền Tây này đi tới khúc sông nào, dẫu nhắm mắt lại chỉ cần “nghe mùi” cũng biết. Giả dụ “thuyền ra cửa biển” tới khúc Bạc Liêu, nước sông còn ngọt nhưng đã nghe mùi mằn mặn trong hơi gió.
Qua Hậu Giang, đoạn Ngã Bảy, Phụng Hiệp là dậy mùi mía ngọt của những ruộng, rẫy mía bạt ngàn. Tới làng gốm đỏ Cổ Chiên, trong đêm tối của sóng nước minh mang đã cảm nhận được mùi lò nung thoang thoảng. Về xứ cù lao Minh thì lẫn trong tiếng máy chạy ghe hay tiếng sóng ì oạp vẫn thấm mùi thơm nhãn chín…
Nếu nói sông rạch là tài sản của vẻ đẹp miền Tây thì nước ngọt là tài nguyên vô giá của đồng bằng. ĐBSCL nằm ở hạ lưu sông Mekong, với hệ thống sông ngòi chằng chịt- được đánh giá là vùng trữ nước ngọt lớn nhất cả nước.
Thế nhưng, nước sông đồng bằng đang chịu nhiều áp lực từ thượng nguồn với đập thủy điện ngày càng dày. Chưa hết, nước sông còn đang gánh biết bao chất thải, nước thải, dư lượng hóa chất từ đô thị, và ruộng đồng, ao nuôi thủy sản.
Song, đáng quan ngại nhất vẫn là các nhà máy, khu công nghiệp nằm ven sông. Bài học “đau xót, cay đắng” mang tên Formosa- như mới đây, trong cuộc tiếp xúc cử tri tại Đà Nẵng, đại biểu Quốc hội Đinh Thế Huynh- Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã nhấn mạnh “để không quên rằng phát triển kinh tế phải đi đôi với môi trường”.
Trên những con sông Cửu Long, để còn được đi trong mùi hương từng vùng đất, từng địa danh, để còn được bơi lội tắm mát, được vốc ngụm nước trong lành rửa mặt; thì ngay từ bây giờ (thật ra đã hơi muộn) các tỉnh- thành cần phải có các biện pháp kiểm tra, kiểm soát kịp thời và xử phạt đủ mạnh, để người dân, nhất là các doanh nghiệp không xả thải bừa bãi vào sông.
Đặc biệt, rất cần sự liên kết vùng để các tỉnh- thành thống nhất tiêu chí “sạch, xanh” cho các dự án thu hút đầu tư ven sông, kiên quyết nói không với những dự án “nhạy cảm với nước”.
Bởi Cửu Long 9 khúc sông rồng luôn hòa quyện, ôm ấp tưới mát ruộng vườn, bồi đắp phù sa và nuôi dưỡng một nền văn hóa đậm đà bản sắc, nên không thể để bất kỳ một Formosa nào “lọt lưới”.
Sông nước miền Tây trăm ngàn nẻo mà xuồng ghe chẳng bao giờ đi lạc, dẫu lênh đênh rồi cũng ghé bờ…
PHƯƠNG NAM