Tháng 3 ra Côn Đảo

Nói đến một chuyến du lịch ra Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu), nhiều người tỏ ra dè dặt bởi nơi đây từng mệnh danh là “địa ngục trần gian”. Nhưng tới đây, chúng tôi mới thật sự cảm nhận là một chuyến đi rất ý nghĩa. Côn Đảo là một khu di tích lịch sử cách mạng và cũng là địa điểm nên trải nghiệm- ít nhất một lần trong đời.

Du khách tham quan “chuồng cọp” Côn Đảo.

Đi qua “địa ngục trần gian”

Chuyến bay từ Tân Sơn Nhất hạ cánh xuống sân bay Cỏ Ống lúc chưa tới 7 giờ sáng. Chúng tôi được xe đưa về khách sạn trên cung đường ven biển tuyệt đẹp. Đang là mùa xuân, hoa đào nở rộ dọc đường. Những hành khách lớn tuổi nói với chúng tôi đừng nên bỏ qua Nhà tù Côn Đảo- di tích lịch sử, khi đến huyện đảo này.

Trong lịch sử, chính quyền thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã cho xây dựng hệ thống phòng giam, xà lim và phòng giam biệt lập- “chuồng cọp” tại khu vực Côn Đảo. Trong hơn 100 năm, khoảng 20.000 người Việt Nam thuộc nhiều thế hệ đã bị giam cầm, hy sinh tại “địa ngục trần gian”, nơi cả thế giới bàng hoàng khi sự thật được phơi bày.

Cùng với nhà tù Phú Quốc, đây là một trong những địa điểm giam giữ các chiến sĩ cộng sản. Tại mỗi phòng giam, lúc cao điểm có đến hàng trăm người bị gông cùm, xiềng xích.

Nhiều sĩ phu yêu nước như Huỳnh Thúc Kháng, Phan Chu Trinh… đến những nhà cách mạng nổi tiếng như Tôn Đức Thắng, Lê Duẩn, Lê Đức Thọ, Phạm Hùng… đều từng bị giam giữ nơi đây.

Chúng tôi hòa trong dòng người đi qua các trại giam, khu biệt giam và qua lời của nhân viên thuyết minh, không ít người chợt rùng mình khi nghe chuyện các tù nhân phải chịu đựng đủ mọi hình thức tra tấn, từ ngày này qua ngày khác.

Trại Phú Bình còn gọi là chuồng cọp Mỹ, do Mỹ- ngụy xây dựng năm 1971 nằm trong hệ thống nhà tù Côn Đảo.

Chẳng hạn, trại giam Phú Hải có đầy đủ các khu vực như giảng đường, bệnh xá, nhà bếp, nhà ăn… nhưng các tù nhân không được dùng. Bởi tất cả đều được dựng lên để đối phó với các đoàn giám sát về nhân quyền của quốc tế và đánh lừa dư luận.

Trại giam Phú Tường, nơi nổi tiếng với “chuồng cọp”, xây dựng năm 1940 với diện tích hơn 5.000m2 gồm 120 phòng giam có chấn song sắt phía trên, 60 phòng “tắm nắng” không có mái che.

Khu biệt giam này bị giấu kín hoàn toàn và đến năm 1970, khi được phát hiện và phơi bày đã gây chấn động, bàng hoàng cho dư luận quốc tế. Không chỉ bị tra tấn, họ còn bị lột trần, phơi nắng phơi sương cho đến chết…

Trong khi đó, hầm phân bò là một kiểu nhục hình dã man khác. Được xây dựng năm 1930, sâu 3m, chứa phân và nước dội, rửa chuồng bò, dùng để tra tấn người tù.

Sau cuộc khởi nghĩa vào đêm 28/6/1862, cuộc săn lùng, thảm sát kéo dài 13 ngày đã có hơn 100 người chết và 20 người bị bắt sống, sau đó bị vùi lấp xác và chôn sống trên đồi cát. Nơi đây là nghĩa địa đầu tiên của nhà tù Côn Đảo và nay là Di tích bãi sọ người.

Nghĩa trang Hàng Dương nằm trên trục đường chính dẫn vào trung tâm huyện đảo. Với diện tích khoảng 20ha, là nơi yên nghỉ của hàng vạn chiến sĩ cách mạng và đồng bào Việt Nam yêu nước đã lần lượt hy sinh dưới ách tù đày, khổ sai tàn bạo của bọn thực dân và đế quốc.

Năm 1992, di tích này đã được đầu tư tôn tạo và chia thành 4 khu với hơn 1.900 ngôi mộ, trong đó có nhiều mộ tập thể và hầu hết là các ngôi mộ khuyết danh. Đi qua “địa ngục trần gian” hôm nay, đứng trước những chứng tích còn lại vẫn khiến người đời ghê rợn.

Tháng 3 ra Côn Đảo, chúng tôi bắt gặp nhiều đoàn thanh niên, tuổi trẻ áo xanh thực hiện chuyến về nguồn ý nghĩa, để hiểu rõ hơn về tinh thần bất khuất, trung kiên của các chiến sĩ cách mạng, thà hy sinh chứ không chịu khuất phục trước những đòn tra tấn tàn bạo của đế quốc- thực dân, góp phần đấu tranh, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Đến “thiên đường du lịch”

Là một quần đảo đặc biệt thiêng liêng của Tổ quốc với khu di tích lịch sử cách mạng nổi tiếng, dường như- theo chúng tôi cảm nhận, lịch sử bất khuất đó càng tôn cho thiên nhiên Côn Đảo thêm tươi đẹp. Côn Đảo hôm nay đã và đang trở thành một thiên đường du lịch thanh bình và yên tĩnh.

Bãi biển tuyệt đẹp ở trung tâm huyện đảo.

Ở lại Côn Đảo, chúng tôi được cô chủ khách sạn nhiệt tình hướng dẫn tham quan, khám phá quần đảo với phương tiện thuận lợi nhất là xe gắn máy.

Bạn có thể rong ruổi bất kỳ đâu, khi muốn dừng lại khám phá một bãi biển, hoặc hang động, khu rừng nào đó, chỉ cần dựng xe đó mà… đi thoải mái, vì ở đảo “không bao giờ bị mất cắp”. Điều đó tạo cho du khách cảm giác an toàn tuyệt đối.

Có lẽ bởi thế nên chúng tôi đã có thời gian thư thái ở bãi Ông Đụng, lặn ngắm san hô khi thủy triều cao và đi dạo dọc bãi biển, ngắm nhìn những sinh vật biển và không gian yên tĩnh của vịnh. Rồi từ bãi Ông Đụng, đi ca nô tham quan hòn Tre Nhỏ và xem rùa biển đẻ trứng ở hòn Tre Lớn.

Côn Đảo có quần thể rùa biển rất lớn. Hàng năm vào mùa sinh sản, có hàng ngàn lượt rùa biển lên bãi cát đẻ trứng. Được tận mắt chứng kiến và ghi lại khoảnh khắc rùa đào tổ, đẻ trứng là một trải nghiệm vô cùng thú vị.

Đi xe máy, bạn tự do ghé lại bất kỳ địa điểm nào ưa thích, điều đặc biệt nước biển ở đây trong xanh như ngọc, khiến đoạn đường lên mũi Cá Mập chừng như bớt trắc trở.

Cách trung tâm khoảng 15km, Bến Đầm là vịnh sâu nhất ở Côn Đảo nên đây cũng là nơi đặt cảng biển chính của đảo- cảng Bến Đầm. Chúng tôi để xe ở cảng và đi tàu ra làng bè, ở đó có nhiều loại hải sản rất ngon như: cá mú đỏ, mú đen, tôm hùm, ghẹ, cá bốp… phục vụ du khách ngay trên bè.

Vừa thưởng thức đặc sản giữa biển trong xanh, vừa ngắm nhìn bao quát toàn vịnh, Bến Đầm nằm giữa đảo Côn Sơn và hòn Bà, được 2 đỉnh núi lớn Thánh Giá và đỉnh Tình Yêu che chắn gió nên bên trong vịnh rất yên ắng.

Đặc sản ghẹ ở Bến Đầm.

Và sau một ngày tham quan, khám phá Côn Đảo, bất kỳ du khách nào cũng muốn chạy đến bãi Nhát để trải nghiệm cùng vẻ đẹp thiên nhiên, ngắm mặt trời lặn qua đỉnh Tình Yêu. Bãi Nhát chỉ xuất hiện tại Côn Đảo khoảng vài giờ vào hoàng hôn, do thủy triều lên nên khó có thể thấy được bãi Nhát vào thời điểm khác.

Côn Đảo những ngày tháng 3 nắng vàng tươi, thời tiết dịu mát hơn ở miền Tây và Sài Gòn. Côn Đảo tươi đẹp, rất yên ả và thanh bình, nên có lẽ sẽ không chỉ đến đây một lần.

Bài, ảnh: LAN THƯƠNG