Lang thang Quản Bạ, Đồng Văn

Hà Giang một lần đến để rồi nhớ mãi dù cho bạn đến đây bằng cách nào, hay đã được đến những đâu. Những tên gọi: Đồng Văn, Quản Bạ, Mèo Vạc, Lũng Cú,… sẽ trở thành những nỗi “ám ảnh” ngọt ngào về vùng đất đậm đặc văn hóa, sản vật, cảnh vật cuốn hút đến lạ lùng.

Chợ cổ Đồng Văn.

Vẫn còn rất nhiều điều hấp dẫn thú vị mà thời gian vài ngày là chưa đủ để chúng ta lướt qua hết được như hang Lùng Khúy là một thí dụ.

Hang được đưa vào khai thác từ năm 2015, nhưng địa chỉ độc đáo này cũng chưa được nhiều người biết đến.

Đêm nghỉ lại Đồng Văn là ấn tượng khó phai. Một khu phố cổ chạy dọc theo khu chợ phiên chỉ họp vào thứ bảy hàng tuần. Một đoạn ngắn nhưng có khá nhiều món ăn đặc sản của vùng Tây Bắc.

Được biết, năm 1887 người Pháp đã chọn vùng đất “Tổng Puôn” (tiếng Tày có nghĩa là cánh đồng buôn bán), là một thung lũng bằng phẳng, đất đai màu mỡ, nguồn nước dồi dào,

giao thương thuận tiện vùng tột cùng biên ải phía Bắc, để xây dựng trung tâm sở lỵ đồn bót, từ đó dân cư tập trung đông đúc dần trở thành khu dân cư sầm uất. Sau này địa danh Tổng Puôn được gọi thành Đồng Văn.

Phố cổ Đồng Văn bao gồm khu chợ Đá và khu nhà cổ từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX và vẫn còn được bảo tồn gần như nguyên vẹn cho đến ngày nay, tạo nên những cụm công trình kiến trúc độc đáo.

Vào sáng sớm khi trời còn mù sương, đã thấy lai rai nhiều bà con dân tộc từ trên núi quảy gùi xuống chợ mang theo những sản vật, cây trái bày bán dọc theo hai bên đường.

Tiếc là không có điều kiện và thời gian để tôi có thể khám phá nơi chế biến loại chè shan tuyết, loại chè hảo hạng có bán nhiều ở khu chợ Đồng Văn.

Từ Đồng Văn chúng tôi được giới thiệu tham quan địa điểm chưa được nhiều người biết đến đó là hang động Lùng Khúy.

Từ đỉnh Mã Pì Lèng đổ dốc xuôi về huyện Quản Bạ, chúng tôi tạm nghỉ chân ở quán nhỏ tại thị trấn Tam Sơn trước khi bước vào cuộc chinh phục hang Lùng Khúy.

Gọi là chinh phục bởi Lùng Khúy là hang động được tạo nên bởi hệ thống dãy núi đá vôi trên cao nguyên đá Đồng Văn, nhưng hang lại nằm trên đỉnh một ngọn núi nên muốn đến đó phải leo lên đoạn dốc dài khoảng 1.200m, có nơi dốc dựng ngược lên trời.

Hang động Lùng Khúy cách thị trấn Tam Sơn (huyện Quản Bạ- Hà Giang) khoảng 10km. Hang mới được phát hiện vào đầu năm 2015, được đánh giá là hang động đẹp nhất của cao nguyên Hà Giang với địa mạo, địa chất, nhiều nhũ đá có hình thù kỳ lạ được hình thành từ hàng triệu năm trước.

Hệ thống thạch nhũ trong hang Lùng Khúy.

Ngay điểm gửi xe có những dãy bán các loại đặc sản của bà con dân tộc sống quanh đó. Một con đường nhỏ vừa được cải tạo thành những bậc thang lúc đầu thoai thoải dần dần ngày càng dựng ngược lên. Dọc đường đi, thỉnh thoảng có những đoàn khách đổ xuống, trong đó không ít người lắc đầu bảo: 

“Xuống thôi, không leo lên tới hang nổi”, làm chúng tôi cũng khá hoang mang, nhìn lên đỉnh vẫn còn xa thăm thẳm.

Phải dừng chân nghỉ mệt cả chục lần, nhìn xuống dưới những ruộng ngô xanh mướt, những đàn dê của đồng bào thả lang đeo chuông leng keng, leng keng nghe rất vui tai.

Xa xa, những cung đường uốn lượn cheo leo bên những sườn núi lúc hiện lúc ẩn chìm khuất trong những màng sương.

Cuối cùng lên đến nơi, chúng tôi mua vé 50.000 đ/người. Cửa hang nhỏ xíu, bước vào bên trong bất chợt mở ra không gian rộng lớn với rất nhiều thạch nhủ tạo nên những hình dáng lung linh huyền ảo. Anh Páo là bảo vệ người Tày vui vẻ kể với chúng tôi về sự tích của hang Lùng Khúy.

Theo anh, nhiều đời nay bà con dân tộc vẫn xem đây là hang động thiêng, đây cũng là nơi dừng chân của bà con làm nương, đi rừng vào đây nghỉ ngơi lấy sức.

Nhiệt độ trong hang mát lạnh như máy điều hòa thiên nhiên, dù ngoài trời có đang là mùa hè nóng bức. Vì lẽ bà con dân tộc không muốn có nhiều người biết đến và ghé vào hang thiêng, nên mãi đến năm 2015, hang mới được phát hiện và đưa vào khai thác du lịch.

Hang có chiều dài hơn 300m với nhiều nhánh rẽ khác nhau, còn sơ khai với nhiều nhũ đá lộng lẫy và hình thù lạ kỳ tạo nên cảnh đẹp tự nhiên hiếm có trên vùng đất cao nguyên, phần lớn các nhũ đá có màu vàng kim, lấp lánh như nạm vàng.

Do địa thế hang nằm tận trên đỉnh núi và phần cũng mới đưa vào khai thác du lịch nên cũng chưa có nhiều du khách, chính điều này làm cho hang Lùng Khúy vẫn còn mang vẻ đẹp hoang sơ, huyền bí.

Những người buôn bán đặc sản, cây thuốc quý của núi rừng Tây Bắc trên dọc đường vào hang, đa phần là bà con dân tộc sống quanh đó và vẫn còn rất thuần hậu, thiệt thà. Một địa chỉ không nên bỏ qua nếu có dịp lên thăm vùng đất Hà Giang.

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG