Kỳ 2: Công nhân mong gì ở bữa ăn ca?

Công nhân lao động (CNLĐ) luôn mong muốn doanh nghiệp (DN) không chỉ nâng cao giá trị bữa ăn giữa ca (từ 15.000đ trở lên) mà cần có sự thay đổi về chất lượng, khẩu phần để đảm bảo sức khỏe và tái tạo sức LĐ.

Bữa ăn ca có vai trò quan trọng giúp công nhân lao động tái tạo sức lao động.

Cần thay đổi việc tổ chức bữa ăn ca

Cuối năm 2014, tại một cơ sở sản xuất may gia công thú nhồi bông (Tam Bình) đã xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm với gần 50 người có triệu chứng nôn ói sau khi dùng bữa ăn ca. Trong đó, hơn 20 người phải nằm viện điều trị trong 2 ngày.

Bà Nguyễn Thị Sương- Chủ tịch Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) huyện Tam Bình cho biết: Từ đầu năm 2015 đến nay, công ty này đã ngưng tổ chức nấu ăn tại chỗ, thay vào đó là đem các khẩu phần ăn được nấu từ công ty mẹ ở Tiền Giang về.

Chúng tôi đã trực tiếp đến tìm hiểu về bữa ăn ca và cùng ăn với CN. Nhìn chung, thức ăn đã được cải thiện và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) hơn, CN không còn than phiền về chất lượng bữa ăn so với trước đây.

Qua khảo sát ý kiến của các CN tại các DN khác nhau, chị Lâm Dương B.- CN có “thâm niên” chuyển đổi nhiều nơi làm việc cho biết, công ty chị đang làm hiện không tổ chức nấu ăn mà phát tiền ăn cho CN (12.000 đ/ca). Tuy nhiên, nếu ăn bên ngoài thì “bèo lắm” cũng từ 15.000 đ/phần, nên hầu hết CN đều tự nấu cơm đem theo để tiết kiệm.

Hỏi về lựa chọn giữa việc tổ chức nấu ăn và phát tiền ăn, chị B. cũng như nhiều CN khác đều cho rằng: Nên phát tiền và tốt nhất là phát bằng giá trị khẩu phần ăn, CN có thể ăn ngoài hoặc tự nấu mang theo, thích gì thì ăn nấy, còn ăn theo suất ăn của công ty nấu thì tệ lắm, phải lệ thuộc vào thức ăn do bếp ăn cung cấp, ai cũng “ngán gần chết” vì thực đơn chỉ có vài món nấu đi nấu lại.

Bên cạnh, từ chỗ sản xuất tới nhà ăn phải lội bộ xa, chen lấn, bữa thì đội nắng, bữa dầm mưa.

“Công ty nên tăng số tiền ăn ca cho bằng mức giá thị trường. Đồng thời, cần tách tiền ăn ca ra khỏi bảng tiền lương vì nếu gộp chung thì sắp tới CN phải đóng BHXH trên tổng số thu nhập, rất tội cho CN”- chị B. đề xuất thêm.

Anh Trần Văn N. cũng thích được phát tiền sẽ để tự do lựa chọn món ăn hoặc chế biến mang theo theo ý thích của mình. Việc CN “tự lo ăn” sẽ đảm bảo vệ sinh, hợp khẩu vị, thích gì ăn đó, khỏi mất công lội vòng vòng và không bị... tranh thức ăn.

Đào M. thì đề xuất công ty và nhà ăn cần quan tâm lựa chọn thực phẩm tốt, chế biến ngon hơn và có nhiều thức ăn hơn để CN đủ no và đảm bảo tái tạo sức LĐ. Còn Nguyễn Bảo Tr. cho rằng bộ phận làm việc tại nhà ăn cần vệ sinh sạch sẽ khay đựng thức ăn. Đặc biệt, cần quan tâm rửa rau sạch hơn để không lẫn rơm, cát. Đồng thời, cần điều chỉnh cách nêm nếm để cho hợp khẩu vị với người miền Nam.

Anh Trần Hoàng L. thì kiến nghị các ngành chức năng kiểm soát chất lượng thức ăn tại các nhà ăn của CN tại Khu công nghiệp (KCN) Hòa Phú và có hướng chấn chỉnh cho tốt hơn vì chất lượng nấu quá tệ, CN nuốt không nổi, trong khi lượng thức ăn dư thừa đem đổ cặn bán thì càng tăng.

Khẩu phần ăn chỉ đáp ứng 89,7% nhu cầu năng lượng

Theo khảo sát và ghi nhận từ các cấp công đoàn trên địa bàn tỉnh, có khoảng 80% DN trở lên có mức bình quân bữa ăn giữa ca của CNLĐ từ 15.000đ trở lên. Tuy nhiên, đó chỉ mới nói về giá trị bữa ăn giữa ca, còn vấn đề đặt ra là có dinh dưỡng hay không...

Ông Phan Văn Thành- Phó Chủ tịch LĐLĐ tỉnh cho biết: Bên cạnh một số DN tự tổ chức nấu ăn, cũng có DN hợp đồng nhà thầu cung cấp bữa ăn nên chất lượng chưa đảm bảo. Khẩu phần ăn ca chỉ đáp ứng được 89,7% nhu cầu về năng lượng.

Giá trị bữa ăn thấp kéo theo chất lượng bữa ăn của CN khó có thể được cải thiện trong điều kiện mặt bằng giá cả nguyên vật liệu thực phẩm có xu hướng tăng lên.

Theo ông Nguyễn Thành Nhân- Chủ tịch Công đoàn Các KCN tỉnh, hiện có 3 nhóm DN tổ chức bữa ăn ca cho CNLĐ. Đối với DN cho tiền CN ăn tự do hoặc đem cơm nhà theo ăn thường là những đơn vị có ít lao động. DN chỉ tạo chỗ ăn, CN thường ít thắc mắc, thưa gửi. Hàng năm, đều có thỏa thuận tăng tiền ăn lên theo giá căng tin hoặc khu vực.

Đối với DN hợp đồng bên ngoài nấu ăn đem vào thì CN đăng ký món ăn, đơn giá từ 15.000- 17.000 đ/phần. Nhìn chung, chất lượng cũng tương đối, CN hài lòng. Tuy nhiên, lại rất khó khăn về quản lý ATVSTP.

Đối với DN thuê dịch vụ tổ chức nấu ăn, chất lượng bữa ăn thường lên xuống, trồi sụt. Từ chủ DN đến người nấu và CNLĐ thường xuyên có những than phiền.

Về phía ban giám đốc công ty đều có quan tâm nâng chất bữa ăn giữa ca, trong khi là người nấu luôn muốn lời nhiều, dẫn đến khẩu phần ăn của CN thường bị cắt giảm. Việc tăng số tiền bữa ăn ca đặt ra vấn đề là số tiền trên có được nâng khẩu phần và chất lượng bữa ăn “vào bụng” CN hay tiếp tục “vào túi” các nhà thầu?

Ông Nguyễn Thành Nhân cho biết thêm: “Tôi đã đến bếp ăn tập thể của CN tại một số DN có đông CNLĐ. Nhìn chung, khâu vệ sinh thì đảm bảo sạch sẽ an toàn, nhưng chất lượng thì… chưa biết. Tuy nhiên, trong quá trình nấu ăn không thể tránh khỏi những sơ suất, điều đáng mừng là từ khi thành lập KCN đến nay chưa xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm nào.

Theo tôi, để nâng chất lượng bữa ăn ca, không phải nâng tiền ăn là đủ, mà vấn đề quan trọng chủ yếu là phương pháp, cách thức quản lý để khẩu phần ăn đảm bảo ATVSTP, có giá trị dinh dưỡng, đáp ứng nhu cầu tái tạo sức LĐ.

Danh sách các DN thực hiện ăn ca cho CNLĐ đến ngày 23/6/2016 tại các KCN

Nguồn: Công đoàn Các Khu công nghiệp tỉnh

>> Kỳ cuối: Cần có cách thức quản lý để nâng chất bữa ăn ca

Bài, ảnh: NGUYỄN PHƯƠNG