Chuyện học của gia đình ông nghè Lê Hữu Danh
Hưng Yên là một trong những tỉnh có truyền thống hiếu học. Ngày nay, có gia đình có tới 10 người con đỗ ĐH, những người xưa cũng không kém, có gia đình có tới 6 người con đỗ tiến sĩ. Ấy là gia đình ông nghè Lê Hữu Danh.
Lê Hữu Danh (thế kỷ XVII, người làng Liêu Xá, thuộc huyện Yên Mỹ- Hưng Yên). Người ta trầm trồ về gia đình ông nhưng không rõ ông đã dạy dỗ cách nào mà có đến 10 người con đều hay chữ, được ông rèn cặp đỗ đạt thành tài. Một số người thành nhân vật xuất sắc của thời đại như:
- Con thứ chín là Lê Hữu Mưu cũng đi thi một lần đỗ ngay tiến sĩ khi mới 26 tuổi (1710). Ông Mưu lại có:
- Con gái là Lê Thị Vi gả cho Đoàn Doãn Luân cũng là một thầy giáo, anh ruột của Đoàn Thị Điểm, nhà nghèo nhưng sống rất có đức độ.
- Con trai là Lê Hữu Huân sau đổi tên là Lê Hữu Trác tức là Hải Thượng Lãn Ông, vị thầy thuốc nổi tiếng, vị y sư bậc nhất trong lịch sử Việt
- Con út là Lê Hữu Kiều, đỗ tiến sĩ năm 1718, làm quan, giữ chức Thượng thư nhiều bộ: bộ Công, bộ Binh, bộ Lễ rồi lên đến Tham tụng (Tể tướng). Ông được ca ngợi là một nhà chính trị có tài, rất quan tâm đến đời sống dân chúng.
Lê Hữu Kiều cũng là một thầy giáo nổi tiếng, ông đã giảng bài ở tòa Kinh diên. Các danh sĩ đương thời xem ông là người có đức vọng cao, có trình độ uyên bác, thường đến xin ông bày vẽ dìu dắt. Nhà bác học Lê Quý Đôn là con rể của ông.
LÊ HỒNG THIỆN