Cơm gạo tím than

Một nông dân trên đường đi làm đồng vô tình phát hiện 3 bụi lúa có màu sắc lạ mọc ven kinh nên nhổ về nhân giống. Sau 2 năm đã trở thành cánh đồng rộng 40ha. Đặc biệt, loại lúa này khi chà ra gạo có màu tím than, ngon cơm và chứa nhiều dinh dưỡng.

Ông Nguyễn Văn Trãi phấn khởi giới thiệu về loại gạo mới.

Hạt ngọc lộc trời!

Cận tết, chúng tôi đến thăm cánh đồng lúa tím than của hợp tác xã Tân Cường (ấp Tân Cường, xã Phú Cường, huyện Tam Nông- Đồng Tháp) vào một buổi sáng dịu mát. Cạnh cánh đồng lúa Jasmine là 3ha lúa tím than đang thu hoạch. Những bông lúa no dài màu nâu sậm, trĩu oằn rung rinh trong gió. Mùi rơm tươi từ cánh đồng này cũng thoang thoảng mùi thơm lạ. Bóc vỏ một hạt lúa tím, bên trong là màu gạo tím than, vị ngòn ngọt, beo béo, thơm thơm.

Nói về hạt gạo mới lạ này, ông Dương Văn Hùng- Phó Giám đốc hợp tác xã Tân Cường cho biết: Cơ duyên đến với hạt giống này rất tình cờ, như hạt ngọc trời ban. Năm 2012, trên đường đi thăm ruộng, ông đã vô tình phát hiện 3 bụi lúa màu tím sậm mọc bên bờ kinh, thấy lạ nên nhổ về và nhân giống sạ được 60m2, sau gần 3 tháng thu hoạch được 25kg lúa. Thấy gạo có màu sắc bắt mắt, nên ông tiếp tục nhân ra và trồng tiếp các vụ sau.

Trúng nhất là vụ Đông Xuân 2014- 2015, thu hoạch được 70 tấn gạo lứt, giá trung bình khoảng 27.000 đ/kg. Cho “chắc ăn”, ông Hùng đã đến Viện Lúa ĐBSCL xin kiểm nghiệm lại nguồn gốc lúa tím than và tiếp tục đưa đến các cơ quan chuyên môn để phân tích hàm lượng dinh dưỡng và độc tố trong gạo. Kết quả thu được thì hàm lượng Omega 3 đạt 40,67mg/100g, hàm lượng Anthocyanin đạt 190mg/kg (2 chất này không có trong các loại gạo thông thường).

Hạt cơm màu tím than bắt mắt, thơm ngon.

Ông Hùng vui vẻ nói: Gạo tím than Tân Cường có hàm lượng vitamin nhóm B, Canxi, Magie, Omega 3-6-9 cao, có lợi cho sức khỏe, giảm các bệnh về tim mạch, tiểu đường, xương khớp, béo phì,... Bên cạnh đó, vì sử dụng phân hữu cơ và sản xuất theo hướng an toàn sinh học nên giảm chất độc hại và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.

Từ kết quả khả quan trên, ông đã mạnh dạn nhân rộng diện tích, đến nay trong tay ông đã có 20ha lúa tím. Hợp tác xã Tân Cường cũng đang sở hữu diện tích tương đương. Đây là giống lúa mới có thời gian sinh trưởng ngắn từ 84- 86 ngày, hạt lúa và gạo đều màu tím than. Giống này dễ chăm sóc, có tính kháng sâu bệnh tốt, khá nhất là vụ Đông Xuân vừa qua thu hoạch được 5 tấn/ha.

Ông Hùng nói thêm: Cũng có một số tỉnh- thành khác có gạo tím than song gạo tím than Tân Cường mang nhiều đặc tính riêng hơn như màu tím sậm hơn, hạt nhỏ hơn, thời gian sinh trưởng ngắn hơn. Vừa đong gạo, anh Nguyễn Văn Anh- một công nhân của hợp tác xã cho biết: “Loại gạo này cơm dẻo, thơm, mềm, nở gấp 3 lần so với gạo trắng thông thường, phải nấu với tỷ lệ 1 lít gạo/ 1,5 lít nước thì cơm mới ngon. Đặc biệt, cơm rất giàu chất dinh dưỡng. Tôi ăn hoài riết ghiền luôn”.

Ông Lưu Văn Tiến - Phó Phòng Nông nghiệp- PTNT huyện Tam Nông cho biết: Giống lúa tím than là giống lúa mới, do nhân viên của hợp tác xã Tân Cường phát hiện và nhân giống. Hiện hợp tác xã đang nhờ phục tráng và đưa vào bộ giống lúa Việt Nam. Ưu điểm của giống là kháng bệnh đạo ôn, rầy nâu, ít nhiễm bệnh cháy bìa lúa. Gạo tím than giàu chất dinh dưỡng, vitamin A, B, chất xơ. Sản phẩm này đã có mặt tại một số siêu thị. Ngành nông nghiệp cũng có hướng nhân rộng loại giống lúa này.

Hướng đến mở rộng quy mô, xuất khẩu

Theo ông Nguyễn Văn Trãi- Giám đốc hợp tác xã Tân Cường, tuy giống lúa này có năng suất không cao bằng các giống lúa thông thường song nó đem lại hiệu quả kinh tế khá cao. Bởi đây là giống lúa mới, hợp tác xã mới bắt đầu mở rộng diện tích năm nay nên rất mong muốn được giới thiệu đến người tiêu dùng một giống gạo sạch, an toàn, sản xuất bằng phương pháp hữu cơ và các chế phẩm sinh học, với hương vị tự nhiên 100%.

Những bông lúa màu tím trĩu oằn bông.

Song do đây là loại gạo mới nên hiện vấn đề đầu ra cũng còn khó khăn. “Giá trị kinh tế cao nhưng do chủ yếu còn tiêu thụ nội địa nên vẫn đắn đo chưa nhân rộng thêm nữa”- ông Trãi nói. Dù vậy, vẫn có tín hiệu đáng mừng là một số cơ sở y tế tư nhân đã có kế hoạch nghiên cứu để bổ sung loại gạo này làm thực phẩm gạo chức năng.

Thêm vào đó, nhiều đối tác từ Nhật Bản, Hoa Kỳ đã đến tham quan và đặt vấn đề thu mua với hợp tác xã. Hiện thị trường tiêu thụ của loại gạo này chủ yếu ở các tỉnh lân cận và TP Hồ Chí Minh, với giá bình quân mỗi kỳ gạo đã đóng gói là 30.000đ nên hợp tác xã đang cải tiến mẫu mã bao bì sao cho bắt mắt hơn để giới thiệu rộng rãi đến người tiêu dùng.

Vừa tiếp đoàn tham quan cánh đồng lúa tím than đến từ Nhật Bản, ông Trãi chia sẻ: Sau khi sản phẩm được công nhận quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời tích cực thăm dò tìm hiểu thị trường, tìm đầu ra cho sản phẩm thì hợp tác xã sẽ mạnh dạn đầu tư dây chuyền sản xuất, máy móc, mở rộng diện tích và sản xuất theo tiêu chuẩn GAP để cung ứng sản phẩm gạo an toàn cho người tiêu dùng và hướng đến xuất khẩu các nước.

Hiện hợp tác xã đang kết hợp với ông Dương Văn Hùng tiếp tục xây dựng nhãn hiệu “Gạo tím than Tân Cường” và nghiên cứu sản xuất theo hướng hữu cơ, tiếp tục phân tích các hàm lượng dinh dưỡng để đưa gạo tím than Tân Cường vào nhóm gạo màu chức năng và chế biến các sản phẩm tiếp theo như rượu tím than Tân Cường (dự kiến sẽ ra mắt vào dịp Tết Nguyên đán 2016), bột gạo tím than Tân Cường.

Trước khi rời cánh đồng lúa tím than, ông Hùng còn thông tin: hợp tác xã đang nghiên cứu vào trồng thử nghiệm thêm giống lúa Nàng Son, được lai tạo giữa gạo hạt trắng và hạt gạo tím than. Rồi đây, bên cạnh những cánh đồng vàng óng, những cánh đồng trĩu tím sẽ tạo ra nhiều cánh đồng với hạt lúa son đỏ. Với sự tìm tòi, tâm huyết cùng hạt gạo, những nông dân này đã và đang cho ra nhiều sản phẩm gạo mới lạ, ngon và hấp dẫn.

Đây ắt hẳn sẽ là một trong những lựa chọn làm quà tết khá mới mẻ, độc đáo cho người thân trong dịp tết đến, xuân về.

Cánh đồng lúa tím than bội thu. Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Tân Cường được thành lập vào năm 2000, với các dịch vụ nông nghiệp như: bơm tưới, cung cấp nước sạch, sấy lúa, bảo quản lúa, sản xuất giống và tiêu thụ lúa hàng hóa... Toàn bộ khâu làm đất và thu hoạch lúa ở hợp tác xã đã thực hiện 100% bằng máy của các thành viên và của hợp tác xã, tổ chức hoạt động, đáp ứng đúng lịch thời vụ từ khâu gieo sạ đến thu hoạch.... Ngoài gạo tím than là loại giống mới, hợp tác xã còn chuyên sản xuất và cung ứng cho thị trường giống gạo Jasmine (chiếm 90% diện tích của hợp tác xã), gạo thơm đặc sản Tân Cường (với diện tích trồng 180ha).

BÀI, ẢNH: TRUNG NGUYÊN