Nhớ con ba khía những ngày mưa

Ba khía trộn với khóm.

Ba khía ngày nay đã trở thành đặc sản được chế biến thành nhiều món ngon và được “thay đổi thân phận” ngự chễm chệ trong những hàng quán từ bình dân cho đến cao cấp.

Nhưng ba khía trong tôi là con mắm nhà quê lót dạ trong những ngày mưa rả rích, mà cái hương vị đậm đà ngon… quéo lưỡi đã trở thành nỗi nhớ ngọt ngào trong thói quen ẩm thực miền dân dã.

Món ăn khi nó gắn liền với biết bao hình ảnh thân thương, chứa đựng biết bao kỷ niệm một thời thì có đi đến cùng trời cuối đất, có hưởng thụ bao nhiêu là món ngon vật lạ, vẫn mãi mãi nằm im trong lòng ta góp nhặt thành một tình yêu nỗi nhớ quê nhà.

Con ba khía với tôi là như vậy đó. Lạ lùng là ở xứ đầu nguồn An Giang, có đâu con ba khía nên cái thời biệt hù cách trở đò giang từ miền trên đến miệt thứ, làm cho nỗi chờ trông con ba khía càng trở nên quay quắt trong lòng.

Thuở xưa ấy, muốn ăn con ba khía phải đợi thiệt lâu vài tháng mới có ghe cũi tràm từ Cà Mau lên, sẵn họ bán kèm theo cùng với mắm ruốc.

Con mắm ba khía thấy đơn giản vậy mà hông phải vậy, mới nhìn đã biết người ủ khéo hay không rồi, bởi ít muối, chưa tới ngày thì con mắm xanh chành, còn ủ muối quá tay thì thịt mặn chát, ba khía chuyển màu đen và bị rụng càng. Con mắm ba khía phải đỏ au, ú nu ú nần thì bẻ ngoe hút mới đã.

Các bà, các mẹ thiệt khéo với mấy cái món này, khi tách đôi thân con ba khía ra rồi tẩm ướp gia vị như chanh, tỏi, đường, ớt… rồi để cho nó thấm dần. Hôm ấy, xế trưa mà gặp những ngày mưa rỉ rả, bụng vừa đói cồn cào, thế nào mấy đứa nhỏ cũng lục cơm nguội ăn vụng mắm ba khía cho coi.

Đã nhất, cái khoản gặm nhắm mấy cái ngoe, sau khi cắn 2 đầu rồi hút cái rột nguyên miếng thịt nần nẫn nằm gọn trong miệng, nó vừa mẳn mẳn, vừa thắm nước trộn chua chua, ngọt ngọt, cay cay… chúm tay bốc cục cơm nguội vừa đủ hòa trộn với nước bọt tứa ra, nó làm nên cái giai điệu ẩm thực quê mùa mà cả đời khó thể nào quên.

Bà tôi có cách trộn ba khía… ác liệt hơn, thay vì trộn chanh sẽ có vị chua gắt, thì trộn với khóm chín nó vừa chua, vừa có vị ngọt tự nhiên, nước khóm thấm vào thịt con ba khía nó làm cho hương vị của mắm trở nên thanh tao hơn, nhẹ nhàng hơn mà nó ngon ta nói khi nhà hết món này rồi, thì nằm có mà “tương tư” con ba khía.

Đang những ngày mưa gió, chợt thèm, chợt nhớ con ba khía dân dã một thời. Đã lâu, lâu lắm rồi ăn lại món quê xưa, nỗi nhớ niềm thương nó thấm thía đến tận cùng gan ruột. Ba khía ơi!

Bài, ảnh: NGỌC TRẢNG